Vooral Amerikanen hebben de gewoonte om lijstjes te maken die kort en krachtig beschrijven hoe je succes kunt boeken. Het onderwerp doet er niet. Volg het eenvoudige stappenplan dat met simpele woorden is beschreven en succes volgt vanzelf. Voorbeelden zijn “The Seven habits of Highly Effective People” van Stephen Covey, “Five Steps for Fighting Stress”, “9 Steps to Financial Freedom”, enzovoort. De lijst is oneindig en gaat steeds meer irriteren. Tijd voor een overzicht van de vier meeste irritante gewoontes van management goeroes die genummerde lijstjes publiceren.
De eerste is het presenteren van versleten ideeën als adembenemende doorbraken. In een toespraak in Londen betoogde Stephen Covey dat het kapitalisme midden in een “paradigme shift” zit van industrieel management (mensen zijn dingen) naar kennis georiënteerd management (het stimuleren van creativiteit). Gary Hamel, volgens the Wall Street Journal één van de invloedrijkste management denkers, verkondigt: “Voor het eerst sinds de industriële revolutie, is de enige manier om een toekomst vaste onderneming op te bouwen, het bedrijf geschikt te maken voor mensen”.
Maar management goeroes maken dit punt dit tientallen jaren. William Ouchi bedacht in 1981 de term “Theory Z”. Elton en Mary Parker Follet hadden 60 jaar eerder hetzelfde punt gemaakt. Wanneer komt de denker die orakelt dat de toekomst toebehoort aan bedrijven die niet geschikt zijn voor mensen?
De tweede irritante gewoonte is het statistisch analyseren van tienduizenden bedrijven. En vervolgens op basis hiervan concluderen dat de meeste succesvolle organisaties zich houden aan simpele regels die voor de hand liggen. “The Three Rules: How Exeptional Compagnies Think” is zo'n boek. De schrijvers Micheal Raynor en Mumtaz Ahmed stellen dat succesvolle bedrijven zich richten op kwaliteit in plaats van een lage prijs en dat omzet belangrijker is dan kosten.
Iedereen weet al lang dat het beter is om een winstgevende specialiteit te verkopen en het beter is de inspanning te richten op omzetvergroting, in plaats van een prijsoorlog te starten en te bezuinigen op kosten. De schrijvers hadden beter kunnen opschrijven hoe zo'n niche te vinden en te verdedigen is. Dat is pas nieuws.
De derde irritante gewoonte is het noemen van voorbeeld bedrijven. Meneer Covey strooide met verwijzingen naar uitstekend geleide bedrijf zoals verbazingwekkend de General Motors Saturn divisie die nu opgedoekt is. Tom Peters maakte in 1982 carrière met zijn boek “In Search of Excellence” waarin hij succesvolle bedrijven tot voorbeeld stelt. Vijf jaar na na het verschijnen van dit boek bleek een derde van bedrijven in problemen te zijn.
Wat bewijzen deze verwijzingen naar succesvolle bedrijven eigenlijk? Andrew Henderson van de Universiteit van Texas concludeert in een recente studie naar “uitmuntendheid” dat geluk net zo'n aannemelijk verklaring is voor succes als een voortreffelijke organisatie. De goeroes zouden dus eens moeten gaan werken met controle groepen zoals in andere wetenschappen gebruikelijk is.
De vierde irritante gewoonte is het verkopen van aanvullende management hulpmiddelen om de stellingen in de genummerde lijstjes te bewijzen. Consultants vertellen vaak aan hun klanten dat de sleutel tot succes ligt in “customer-relationship management” en verkopen vervolgens de programma's die hier bij horen.
Maar de meeste regels zijn niet meer dan meningen die mee waaien met de wind. Goeroes benadrukken de kracht van “core competences”. Maar in de sterk groeiende landen zoals India en Brazilië bewijzen sterk gedifferentieerde ondernemingen keer op keer de onzin van deze stelling. Customer-realation management draait om het leren over en van klanten. Henry Ford wees er echter op dat als hij had geluisterd naar klanten, hij een beter paard en koets had gebouwd.
Dit wijst naar de laatste irritante eigenschap van management goeroes: bedrijven die falen om hun adviezen op te volgen, lokken alleen maar meer vraag uit naar hun diensten. Als het leiden van een bedrijf terug te brengen is tot een aantal simpele principes, dan hebben we geen behoefte aan de diensten van management denkers. Simpele oplossingen bestaan echter niet, waardoor managers voortdurend onzeker zijn. Deze onzekerheid leidt weer tot vraag naar denkers met simpele oplossingen. De management goeroes behouden daarom voor altijd een markt om nieuwe wijn te verkopen in oude zakken.
Bron: The Economist.24 oktober 2009. Schumpter: The tree habits of highly iritation management gurus en 13 juli 2013 Where thinking is king. Datum laatste inhoudelijke wijziging 14 juli 2013