Een gesprek met een econoom is vrijwel niet te winnen op basis van argumenten. Zodra u de econoom in de verdediging hebt gedrongen, schudt hij een troefkaart uit de mouw:indrukwekkend klinkende vaktaal. Laten we een vijftal termen bespreken.
Een goede manier om overheidsingrijpen te bepleiten voor zaken waar u een hekel aan hebt - bijvoorbeeld roken of autorijden - is te wijzen op de nadelige gevolgen voor de samenleving. In jargon negative externality. De aanleg van de Betuwelijn werd vaak op deze wijze onderbouwd. Vervoer per schip of vrachtauto was schadelijker dan de trein. De trein kreeg daarom de voorkeur.
Als u een ander argument nodig hebt voor overheidsingrijpen, beweer dan dat er sprake is van toenemende meeropbrengsten. Elke extra verkoop van bijvoorbeeld een software programma kost via Internet niets extra. De opbrengsten stijgen, de kosten blijven gelijk en de winst stijgt explosief. Deze hoge winst leidt snel tot monopolies. De rechtszaken tegen Microsoft en Intel zijn op dit principe gebaseerd. Normaal geldt de wet van de afnemende meeropbrengsten. Elke nieuwe eenheid is hierbij duurder waardoor de winst stabiel blijft.
Als u daarentegen wilt waarschuwen tegen overheidsingrijpen, leg dan de moreel onacceptabele risico's (moral hazards) kaart op tafel. Dit idee zegt dat personen grotere risico's nemen indien de overheid een vangnet schept. De deelname in NedCar is een voorbeeld van een failliet bedrijf dat door de overheid voor een deel werd uitgekocht. Dit gaat ten koste van alle burgers en komt ten goede aan een kleine groep aandeelhouders of schuldeisers.
Twee troefkaarten winnen bijna altijd: doorzichtigheid en geloofwaardigheid. Een econoom kan het initiatief in een gesprek weer naar zich toetrekken door te wijzen op de noodzaak van transparantie. Ook bestaat er geen eenduidig antwoord op de vraag wat de Azië-crisis veroorzaakte, iedereen is het er over eens dat grotere doorzichtigheid - meer feitelijke informatie - vereist is.
De Europese Centrale Bank (ECB) is fel aangevallen op het gebrek aan transparantie. Maar in het debat over verlaging van de rentepercentages heeft de ECB een perfecte verdediging: de geloofwaardigheid van de rol van de ECB in het bestrijden van inflatie staat op het spel. Het aardige van geloofwaardigheid is dat het elke kant op kan. Als economen denken dat ze de muntkoers moeten steunen, dan adviseren ze de rente te verhogen (ook al daalt de bedrijvigheid) om de geloofwaardigheid te handhaven. Als ze de muntkoers willen verlagen, dan redeneren ze dat het verhogen van de rente niet geloofwaardig is, omdat dit de bedrijvigheid afremt. Wees daarom altijd op de hoede voor de jokers in het spel: doorzichtigheid en geloofwaardigheid.
Bron: The Economist march 13th 1999 blz. 102 Five-card brag
Datum laatste wijziging 14 maart 1999.
Did you see an error? Mail us. We are grateful to you.