Vrouwen zijn het meest aangetrokken tot vreemd gaan als ze vruchtbaar zijn.
Beste genen
Het is gemakkelijk te begrijpen waarom mannen ontrouw zijn. Het nageslacht van een man wordt alleen beperkt door het aantal vrouwen dat hij kan bevruchten. Bij vrouwen is de verklaring van ontrouw iets lastiger. Vrouwen hebben (zowel in evolutie termen als in het dagelijkse leven) partners met kwaliteit nodig en gaan niet voor hoeveelheid. En hoe aantrekkelijk hij ook mag zijn, het is hoogst onwaarschijnlijk dat zijn genen de beste zijn. Bovendien is het goed om diversiteit in genen te hebben. Als verschillende kinderen verschillende genen hebben, zal een ziekte niet alle nakomelingen aantasten. Beide behoeften zorgen ervoor dat zelfs vrouwen met een stabiele relatie niet altijd aan de verleiding van een slippertje kunnen ontsnappen.
Prijs
Vreemd gaan heeft echter een prijs. Zelfs in samenlevingen die gestopt zijn met het stenigen van overspelige vrouwen, kan het leiden tot verbreking van de relatie. Weinig mannen willen andermans kind opvoeden. Natuurlijke selectie zal daarom beide geslachten uitgerust hebben met wapens om hun zin te krijgen. Vrouwen, zo is te verwachten, zijn het meest aangetrokken tot overspel als ze een succesvolle afloop verwachten, lees zwanger worden. Mannen, zo is te verwachten, zijn het meest op hun hoede als ze het grootste risico lopen. En dit is precies wat Steven Gangestad, Randy Thornhill en Christine Garver van de universiteit van New Mexico hebben gevonden.
Bewust van ovulatie
Eerder onderzoek had al laten zien dat vrouwen zich rond de ovulatie tijd meer bewust zijn van hun seksualiteit door bijvoorbeeld minder verhullende kleding te dragen. Dr. Gangestad en zijn collega's vroegen zich af of dit een algemene verhoging van seksualiteit was gericht op a. het zwanger raken op zich of b. dat het specifiek gericht is op anderen dan wat zo onromantisch in de vaktaal de “primaire partner” heet om de kansen op een succesvol overspelige relatie te vergroten. Bovendien waren ze benieuwd wat de reactie van een primaire partner was als de extra aandacht gericht was op andere mannen.
Onderzoek naar gedrag
De onderzoekers kozen op de universiteit 51 studentes waarvan 31 zeiden dat ze een primaire partner hadden. Ze onderzochten de hormoon spiegels van de vrouwen om vast te stellen wanneer de eisprong optrad. De vrouwen vulden twee keer een vragenlijst in: één keer als ze vruchtbaar en één keer als ze onvruchtbaar waren. De vragen betroffen haar eigen gedrag en dat van haar primaire partner. De vragen over haar eigen gedrag gingen over aantrekkingskracht van en fantasieën over haar primaire partner en dat van andere mannen. Vragen over haar partner gingen over tekenen van bezitterigheid en attentieniveau. Bezitterigheid omhelsde “bewaking” (onverwachte telefoontjes om te controleren waar iemand is; snuffelen door persoonlijke bezittingen) en boos worden als de vrouw alleen gezien werd met een andere man. Onder attentieniveau vielen verwennen (cadeaus, etentjes, etc.) en monopolisatie (doorbrengen van zoveel mogelijk tijd bij de vrouw).
Aantrekkelijkheid gericht op overspel
De resultaten die zijn gepubliceerd in de Proceedings of the Royal Society suggereren dat de natuurlijke selectie inderdaad niet heeft stilgestaan op dit gebied. Zoals te verwachten was, voelden vrouwen in de studiegroep zich veel meer aangetrokken tot en hadden ze meer fantasieën over andere mannen wanneer ze vruchtbaar waren. Deze toename deed zich niet voor naar de primaire partner: hun aantrekkelijkheid veranderde slechts marginaal over de vruchtbaarheidscyclus. Vrouwen voelen zich dus niet simpelweg sexy-er als ze vruchtbaar zijn. De sexyheid is specifiek gericht op overspel. De primaire partners waren zich (waarschijnlijk onbewust) bewust van wat er aan de hand was. Tenminste de onderzochte vrouwen vonden dat ze dat waren. Zowel de bezitterigheid en het attentieniveau gingen omhoog als een vrouw vruchtbaar was.
Gevoelige antennes bij mannen
De kans bestaat dat deze resultaten komen door vooringenomenheid. Vrouwen nemen de bezitterigheid meer waar als ze vruchtbaar zijn omdat ze er meer last van hebben (ze willen vreemd gaan). Het is echter net zo waarschijnlijk dat de natuurlijke selectie mannen heeft uitgerust met gevoelige antennes om hun aandacht te richten op het afweren van externe aandacht voor hun partners. Of de mannen deze aandacht ook gebruiken om hun eigen overspelige wensen in te vullen, moet de wetenschap nog onderzoeken.
Bron: The Economist May 4th 2002 Human Sexual Behaviour Playing away.
Datum laatste inhoudelijke wijziging 1 november 2004