9. Samenwerken
Naar hoofdstuk 8
Samenwerken is na Lichaam, Status en Identiteit de vierde ambitie die vorm geeft aan de Essential5. Samenwerking is één van de belangrijkste Essential5-ambities. ...
9.1 Cultuurbeschrijving
Vanuit de Essential5 gezien zijn groepen in elke samenleving van nature bezig met:
...
... De cultuur is in deze zienswijze het gevolg van het kiezen van ..., de afgeleide denkpatronen met de prioriteit van de Essential5-ambities en de ...
...
Identiteit
...
We leveren onze identiteit alleen in als we een andere identiteit terugkrijgen die gelijk of beter is dan de oude...
Een voorbeeld is de boerka. De boerka is van oudsher een gebruik in primitieve samenlevingen en kent geen religieuze grondslag. De eerste vermeldingen dateren al uit de twaalfde eeuw voor Christus. In Arabische steden is de boerka tijdenlang het symbool van achterlijkheid, armoede en onwetendheid geweest. Mannen in steden verafschuwden de boerka vaak. In Iran is de boerka bij wet verboden.
De meest verlichte lieden vertrokken naar Europa en verdienden daar hun geld. Ze verloren echter hun mannelijke rol en vonden dat ze niet gewaardeerd werden in het nieuwe land. Door de grote verschillen in de sociale structuur, raakten ze bovendien de kijk op de samenleving kwijt. In hun zoektocht naar een identiteit toverde de televisie de boerka, het symbool dat ze hadden veracht, om in een uiting die iedereen begrijpt: hier lopen vrome islamieten die superieur zijn aan de heidenen. De boerka verleent de islamitische man de identiteit die hij zoekt. Het verbieden van de boerka is dan ook zinloos en valt in dezelfde klasse als het verbieden van het Schotse kilt. Het dragen van een Schotse kilt was in de 19de eeuw een protest tegen de vrijheidsbeperkende regels van een mijnbouwer. Het werd een teken van onafhankelijkheid en een uiting van Schotse identiteit waar ook ter wereld.
Een draagverbod verheft de status van de boerka tot hetzelfde niveau: een bevestiging van de mannelijke superioriteit en een uiting van de islamitische identiteit. Een verbod bereikt daarmee precies wat het niet wil. Beter is het de boerka toe te staan en alleen de gezichtssluier te verbieden waar dat nodig is. Het kiezen van een nieuw symbool voor de identiteit laat de boerka nog meer haar waarde verliezen. Hierdoor maken we het weer een gewoon kledingstuk dat onpraktisch, ongezond en onhandig is.
Status
Naast het behouden van de eigen identiteit, is ook ...
Zimbardo legt het onderscheid tussen de twee groepen in het denken over vandaag tegenover straks of morgen. ...
...
Kiezen we voor gelijkheid, dan krijgt ...
Lichaam
Het verwekken van nageslacht kan op initiatief van de man of vrouw plaatsvinden. Wie is de baas? ...
...
...Prins Willem III lustte er bijvoorbeeld wel pap van. Hij hield van jacht, drank en vrouwen. Hij verwekte meer dan 30 bastaardkinderen die vaak de achternaam 'den Hollander' kregen. Hij is overigens niet bijzonder. Koningen en heersers hadden het voorrecht om zoveel kinderen te verwekken als ze konden. Van Prins Bernhard, met twee bekende buitenechtelijke kinderen, Koning Rama VIII van Thailand rond 1920, met meer dan 170 onofficiële kinderen, tot Dzjengis Khan die rond het jaar 1200 duizenden kinderen verwekte.
De keuzevrijheid van de vrouw is de man soms een doorn in het oog. ...
...
De basisvraag is elke keer of de macht bij de ...
...
In het Indiase dorp Shahabpur verslaat seks zelfs de kastenverschillen.138 Veertig procent van de moslim- en hindoemannen die niet behoren tot de kaste van de onaanraakbaren eist seks van vrouwen uit de laagste kaste in ruil voor een paar roepie of een handvol rijst. Hoe seks mogelijk is zonder elkaar aan te raken, is mij niet duidelijk. Of geldt de naam onaanraakbaren niet bij seks?
...
Bij het opvoeden van de kinderen, ...
...
Naast .., is ook het omgaan met lichamelijk en geestelijk zieken een belangrijk thema. Is een ziekte een straf van een opperwezen of is het toeval? Is een onvolkomen lichaam – een handicap - een straf of een reden voor extra aandacht en zorg? Sluiten we zieken uit of nemen we ze op? ...
...
Het lichaam is sterfelijk. Hoe gaan we om met het overlijden? ...
...
Groep
Een onderzoek naar het gedrag van chimpansees werpt een verhelderend licht op het ontstaan van groepen.139 ...
...
De gewone kosten-batenanalyse van een oorlog vullen we vaak aan met een beroep op onze identiteit (beter zijn dan). ...
...
Kennis
Kennis is tot voor kort voorbehouden geweest aan een kleine groep zingevers en beslissers, de priesters en koningen. Kennis is macht, nietwaar? ...
...
9.2 Essential5 als inrichtingsprincipe maatschappij
... Toch is dit slechts een deel van het verhaal. Belangrijk zijn ook de prioriteiten die we kiezen bij het realiseren van onze ambities en die de basis vormen van ons denken.
Elke samenleving kiest ..
...
Tabel 6: Werkelijke prioriteit in de Essential5
Het eerste ordeningsprincipe is ...
...
Het vijfde ordeningsprincipe is ...
Kapitalisme kent ...
...
Tabel 7: Optimale prioriteit in de Essential5
De keuze van de werkelijk toegepaste prioriteit is vooral ...
...
De tweede prioriteit is de nadruk op ...
...
Het vijfde principe, ... om de andere principes af te dwingen.
9.3 Politici volgen vooroordelen kiezers
Deze principes lijken voor de hand te liggen omdat ze leiden tot een maatschappij die voor iedereen beter is. Toch maakt de samenleving via gekozen politici niet altijd verstandige en rationele keuzes, hoewel de meerderheid van een grote groep meestal gelijk heeft. In de quiz ‘Weekend miljonairs’ wijst bijvoorbeeld de meerderheid van het publiek in 91 procent van de gevallen het goede antwoord aan.143 Op de beurs kan een groep bijvoorbeeld beter de waarde van een aandeel inschatten dan welke individuele expert ook. Dit geldt overigens alleen als iedereen geheel onafhankelijk een inschatting maakt. Kennen we de mening van anderen, dan is de groepsbeslissing niet meer superieur.144 Het publiek maakt hierdoor niet altijd verstandige en rationele keuzes. Politici spelen hierop in en sluiten zich aan bij de groepsmening om stemmen te trekken.
Kiezers hebben vier vooroordelen die leiden tot slechte keuzes:
- Mensen begrijpen niet dat het najagen van persoonlijke winst ook publieke voordelen met zich meebrengt;
- Mensen onderschatten de voordelen van het samenwerken met buitenlanders.
- Mensen stellen welvaart gelijk aan werkgelegenheid in plaats van productie;
- Mensen denken dat de economische omstandigheden slechter zijn dan ze werkelijk zijn, een ingebakken pessimisme.
Hoe sterk deze vooroordelen zijn, laat zich vaststellen door de mening van het publiek te vergelijken met die van economen en hooggeschoolden. Vraag bijvoorbeeld waarom de benzineprijzen zijn gestegen en vrijwel iedere kiezer geeft de schuld aan het winstbejag van de oliemaatschappijen. Experts hebben het soms bij het verkeerde eind, maar in dit geval is de publieke mening onzinnig. Als olieprijzen stijgen omdat oliemaatschappijen hogere winsten willen hebben, waarom dalen dan de prijzen regelmatig? Volgens economen stijgen de prijzen bij schaarste en dalen ze bij overvloed. Hoe beter we zijn opgeleid, hoe meer we de mening delen van economen.
Iedere stem telt evenveel en de macht lonkt. Daarom bedenken politici toch vaak onzinnige wetten om stemmen te trekken die uiteindelijk iedereen schade berokkenen.
Ook vooroordelen tegen buitenlanders liggen voor het oprapen. De meeste Nederlanders denken dat de economie achteruitgaat als een bedrijf banen naar het buitenland verplaatst. De meeste economen hebben een andere mening. Mensen begrijpen dat een bouwmarkt betere en goedkopere hamers verkoopt dan ze zelf kunnen maken. Toch jammeren ze over handel met buitenlanders en over buitenlanders die het werk hier doen waar ze zelf te beroerd voor zijn.
Politici gaan voor zoveel mogelijk stemmen en kiezen daarom (in woorden) vaak voor bescherming van de binnenlandse industrie en beperking van het aantal ‘buitenlanders’.
Een verhaal is de beste illustratie van het vooroordeel dat werk boven productie gaat. Een econoom bezocht in de tijd van Mao Zedong China. Hij ziet honderden arbeiders scheppen om een dam te bouwen. “Waarom gebruiken jullie niet een graafmachine?”, vraagt hij. “Dat zou iedereen werkloos maken” antwoordt de voorman. “O, ik dacht dat jullie een dam aan het maken waren”, zei de econoom, “Als jullie banen willen, waarom ruilen jullie de schoppen dan niet in voor theelepeltjes?” Voor een individu is het zinvol om de voorkeur te geven aan werk boven productie. Hij verliest zijn inkomen, status en zekerheid. Voor de samenleving als geheel is het niet belangrijk dat mensen banen hebben, maar hoe productief ze zijn. Hoe meer mensen produceren, hoe meer rijkdom ze scheppen. Het helpt om minder productieve banen te vervangen door meer productieve banen. Economen herinneren zich dat voor de industriële revolutie 95 procent van de mensen in de landbouw werkte en maken zich daarom veel minder zorgen over inkrimpingen.
Politici volgen echter de gewone man. In Oregon, Amerika, kozen politici bijvoorbeeld voor een verbod op onbemande benzinestations. Dat kostte teveel mensen hun baan.
Hoewel we het beter hebben dan ooit, is de samenleving nog steeds pessimistisch. We geloven dat de nieuwe banen slechter zijn, dat onze kinderen het veel moeilijker krijgen dan wijzelf en dat de samenleving op één of andere manier naar de knoppen gaat. Vroeger was alles beter. Toen wisten we tenminste waar we aan toe waren. Toen … Economen zijn veel optimistischer en zien vooral de vooruitgang.
Politici moeten een balans zoeken tussen deze twee tegenstellingen. Voor de verkiezingen gaan we mee met de massa. De politici beloven dat als ze gekozen worden, alles veel beter wordt. En over vier jaar verschijnt de volgende lichting politici die dezelfde boodschap brengt.
Democratie leidt dus niet altijd tot de beste uitkomsten. Toch ontbreekt een alternatief. Om met Winston Churchill te spreken: “Democratie is de slechtste regeringsvorm, maar beter dan alle andere die in de historie zijn geprobeerd.” Laten we hopen dat politici dit begrijpen en inhoudelijk de beste oplossingen kiezen nadat ze zijn gekozen.
9.4 Instituten
Politici roepen vooral wat het volk wil horen. ..
...
9.5 Integratie
...
... Het is een ongrijpbaar geheel. Niemand heeft een echt antwoord op de vraag welke mechanismes aan versmelting of uitsluiting ten grondslag liggen. Een aardige uitdaging voor de Essential5. Is het mogelijk de onderliggende krachten te verklaren met de 3DE5 als leidraad?
...
9.6 Belang van de groep
Het lid zijn van een groep geeft een gevoel van veiligheid. ...
...
Wat voor het individu geldt, geldt ook voor de gemeenschap; er is een ...
9.7 Angst in samenlevingen
Zonder verbondenheid met een groep en zonder een helder doel, voelen we ons al gauw verloren en komen allerlei angsten bovendrijven die geen grond hebben.
...
9.8 Vrijheid en zelfstandigheid
Tegenover onzekerheid en angst staan vrijheid en zelfstandigheid. ...
...
Om de mensen tegen zichzelf te beschermen, is ...
9.9 Optimisme is een opdracht
Begin jaren negentig zag vrijwel iedereen de toekomst positief tegemoet.160 ...
...
Optimisme is een plicht, juist omdat ...
Wijze woorden, waar niemand bezwaar tegen kan maken. Het in praktijk brengen van optimisme is echter een ander hoofdstuk. Hoe kunnen we het optimisme omzetten in daden? Kunnen we de Essential5 gebruiken als basis om dit optimisme handen en voeten te geven?
...
9.10 Ondernemen
Een onderneming heeft andere doelstellingen dan een familie. Waar de familie in essentie het succes van ...
...
Succesvol ondernemerschap is voor een deel toeval. ...
...
Het realiseren hiervan stelt ons volgens de literatuur voor vragen zoals: structureren of managen, lijndominantie of stafdominantie, delegeren of zelf doen, rationeel of intuïtief, vertrouwen of wantrouwen, radicaal of geleidelijk, monocultuur of pluriformiteit, kleinschaligheid of grootschaligheid en concentratie of diversificatie?
Als deze vragen in de praktijk aan de orde komen, is de ...
...
De baas spelen?
... Onzekerheid is troef bij het maken van de keuzes. Waar vraagt de klant volgend jaar om? Wel of nog niet investeren? Vernieuwen van de productielijn? Wat doen de concurrenten? Extra personeel aannemen? Keuzes te over ...
...
De Nederlandse gewoonte om het productieproces vooraf op te delen in mijlpalen166 en een projectteam met een taakomschrijving de mijlpalen te laten realiseren, staat haaks op een doelmatige aanpak van problemen. ...
...
Kies voor een coöperatieve aanpak
... Hoe kijken we aan tegen onze positie en onze rol in het bedrijf? ...
...
Actief informatie delen is cruciaal
Voorwaarde voor een plezierige baan is ...
...
Vereenvoudigen
De beste manier om de doelstellingen van medewerkers en het bedrijf op elkaar af te stemmen is het vereenvoudigen van de nuttige werkzaamheden. ...
...
In het voorwoord staat een citaat van Confucius. Hij schreef ook dat het leven simpel is en dat alleen de mensen het zo complex maken. Eenvoud is vaker aanwezig dan we denken, maar heeft een keerzijde. We aanvaarden slechts met de grootste tegenzin dat iemand anders onze werkzaamheden vereenvoudigt. ...
...
Het zoeken naar de eenvoud begint met het twijfelen aan de bestaande systemen. ...
...
Het vinden van eenvoud is moeilijk, maar niet ondoenlijk. ...
...
Cultuurverandering
We treden de problemen niet met open vizier tegemoet, omdat...
...
In veel bedrijven gaan halverwege dit proces de ogen van de leiders open. Ze zien ...
...
Cultuur is een resultaat
Cultuur is een uitkomst en staat dus na het
=
teken.
Pogingen om de cultuur te veranderen mislukken echter vrijwel altijd. Of het nu de ontwikkelingswerkers in een achterstandswijk of de managers in een bedrijf zijn, de cultuur veranderen we niet zonder de essentie bloot te leggen en te veranderen.
...
Categorieën werkers
...
Naar hoofdstuk 10