Het woord context beschrijft de achtergrond van een uitdrukking, idee of gebeurtenis waaraan het zijn betekenis ontleent. Dit is een passief gebeuren. De situatie beïnvloeden we actief. We zijn onderdeel van de situatie en veranderen die. Om dit onderscheid helder te maken, gebruiken we de term situatie.
De situatie is het startpunt van ons denken. In elke situatie krijgen andere doelstellingen voorrang, kiezen we andere routes en vereenvoudigen we de wereld met andere begrippen. De situatie waarin we ons bevinden, beïnvloedt ons denken sterk. Bijvoorbeeld, als het huis in brand staat, blijven we niet op een stoel zitten, maar vluchten we naar buiten en proberen we de brand te blussen.
Dat de situatie belangrijk is in ons denken blijkt uit veel onderzoek. We gebruiken situaties om betekenis aan teksten te geven.7-1Zwaan, R. A., & Radvansky, G. A. (1998). Situation models in language comprehension and memory. Psychological Bulletin, 123, 162–185. Ontbreekt een concrete situatie dan lossen we moeilijk problemen op. 7-2Cheng, P. W., & Holyoak, K. J. (1985). Pragmatic reasoning schemas. Cognitive Psychology, 17, 391–416.7-3Cheng, P. W., & Holyoak, K. J. (1985). Pragmatic reasoning schemas. Cognitive Psychology, 17, 391–416.7-4Johnson-Laird, P. N. (1983). Mental models. Cambridge, MA: Harvard University Press. In de sociale psychologie en persoonlijkheidstheorie voorspellen situaties zowel gedrag als eigenschappen.7-5Mischel, W. (1968). Personality and assessment. New York: Wiley.7-6Smith, E. R., & Semin, G. R. (2004). Socially situated cognition: Cognition in its social context. Advances in Experimental Social Psychology, 36, 53–117. Uit elk onderzoek blijkt dat onze kennis gebonden is aan de situatie. Bij bijna elke taak, van eerste waarneming tot redenering op hoog niveau, beïnvloedt de situatie onze prestatie. Het bewijs dat een situatiebeschrijving ons beter laat denken, is algemeen geaccepteerd. Toch negeren we in gedragstheorieën en leerprocessen de situatie grotendeels. We laten de situatie bijna altijd buiten beschouwing bij het beschrijven van ons denken en gedrag.
Een de redenen om de situatie buiten beschouwing te laten, is dat we geen manier hebben om situaties samen te vatten, met elkaar te vergelijken en aan elkaar over te brengen. Waarschijnlijk is dit de reden dat we nooit hebben geprobeerd een alomvattend overzicht van situatie-effecten te maken.7-7Wenchi Yeh and Lawrence W. Barsalou (2006) The situated nature of concepts American Journal Of Psychology Fall 2006, Vol. 119, No. 3, pp. 349–384
Bovendien ontbraken de indelingscriteria; we hadden geen handvat om situaties te classificeren. Door de kennisballonnen toe te passen is de situatie wel samen te vatten. De huidige situatie is als volgt te beschrijven:
De huidige situatie is een momentopname op een bepaald tijdstip en plaats. Een situatiebeschrijving beschrijft niet de alternatieve routes naar de gewenste situatie. Het is een foto, geen film. We passen de Wetten van Waarneming toe, niet de Wetten van Beïnvloeding.
Vorige pagina Volgende pagina Inhoudsopgave