De Griekse historicus Plutarchus verhaalt in Theseus, 23:1 over het schip van Theseus. Theseus is een zeeheld uit de Griekse mythologie. Hij voer op een schip dat jarenlang goed onderhouden werd. Alle verrotte planken werden één door één door nieuwe planken vervangen. Griekse filosofen in Athene stelden daarna de vraag of het schip nog gelijk was aan de oorspronkelijk exemplaar of dat het een andere versie is. De filosoof Thomas Hobbes breidde deze gedachtegang uit door met de vervangen planken een nieuw schip te bouwen dat identiek is aan het oorspronkelijke exemplaar. Welk exemplaar is nu het schip van Theseus? Deze vraag wordt door velen uitgelegd als de vraag naar de identiteit van onszelf. Ons lichaam verandert voortdurend. Wat is dan nog onze identiteit en die van het schip? Het antwoord hierop is niet te geven in de klassieke filosofie, omdat de criteria om het schip uniek te identificeren ontbreken.
Vanuit het Alforto-raamwerk geredeneerd is het antwoord op de vraag welk schip het “echte” schip is, eenvoudig. Het begint met de vaststelling dat identiteit voorbehouden is aan dieren en mensen, levensvormen die bewegen en zorgen voor hun nageslacht. Identiteit is dat wat uniek of eigen is aan iemand. Identiteit is meer dan een momentopname, een foto. Het gaat om alle levensfasen, het is meer een film. Materie en planten kennen het begrip identiteit niet. Een schip geven we een naam om het uniek te herkennen, maar het schip zelf heeft geen identiteit. Het kan niet zelfstandig actie ondernemen.
Identiteit onderscheidt de ene van de andere. Dat is handig als je bijvoorbeeld een pinguïnkuiken bent en er hetzelfde uitziet als duizenden andere kuikens. Toch ben je uniek en herkent je moeder je aan bijzonderheden zoals het geluid dat je maakt. Je identiteit maakt je uniek voor je moeder en vader, zodat ze investeren in je toekomst en hun levensdoel vervullen. Het doel van je identiteit is daarmee helder. Je wilt graag dat jezelf en je kinderen overleven.
Het verschil tussen leven en materie is meer dan een definitie kwestie. Het is een denkfout door een begrip toe te passen zonder criteria af te spreken over de afbakening ervan. Zonder criteria mengen we, zonder dat we het in de gaten hebben, principes uit het kennisdomein Gedrag met die uit het kennisdomein Fysieke bouwstenen. Dat leidt tot veel tijdverdrijf, maar niet tot zinvolle vragen en antwoorden.
Terug naar het schip van Theseus. Het schip zelf verandert in de loop van de tijd, maar het doel niet. Het doel blijft in stand door de planken te vervangen. Doen we dit niet, dan zinkt het schip. De toevoeging van Hobbes is daarom problematisch. Een schip nabouwen van afgekeurde planken, leidt tot een schip dat niet blijft drijven. We kunnen het prima tentoonstellen in een museum, maar daardoor verandert het doel. We kunnen er niet mee varen, daardoor is het niet gelijk.
Dieren en mensen kennen wel een identiteit. Het lichaam verandert natuurlijk voortdurend, maar houdt een gelijk doel gezien vanuit zichzelf en de ouders, namelijk blijven leven. Elke levensfase steunt op eerdere levensfasen. Mensen leren elke dag en veranderen daardoor voortdurend, maar de identiteit blijft gelijk.
Door de introductie van een doel en criteria om begrippen af te bakenen, scheppen we helderheid in oude vraagstukken.