Vereenvoudiging van het loonstrookje en de SV-verzekeringen
De getoonde knipsels handelen beide over het loonstrookje. Elk vanuit een geheel andere invalshoek. De minister van Financiën denkt in het artikel in De Volkskrant ongetwijfeld aan de hoogte van het salaris in 2001. Door de voortdurende economische groei lijkt een hoger loon gewaarborgd. De minister vergeet bij 'het fantastisch uitzien' echter de ingewikkeldheid van het loonstrookje. In het artikel in de Telegraaf vraagt het MKB juist aandacht voor de begrijpelijkheid van het loonstrookje.
Helaas krijgt de begrijpelijkheid van het loonstrookje niet al te veel aandacht. In politiek Den Haag gaat het actuele debat over de vraag op welke wijze we de uitvoering van de sociale zekerheid moeten inrichten. Dit debat richt zich vooral op de structuur van de
uitvoering van de sociale zekerheid. Gaan we de reeds ingeslagen weg van privatisering verder in of doet de politiek een stap terug op deze weg en komt er één nationale uitvoeringsinstelling onder publieke verantwoordelijkheid? Of liggen er nog andere
varianten in het verschiet?
Het debat gaat met name over vragen als: welke organisaties en instanties vervullen
een rol bij het innen van premies, het verstrekken van uitkeringen en het re-integreren
van werklozen en arbeidsongeschikten? Hoe zien die organisaties er uit? Zijn het publieke
of private organisaties? Wie hebben het voor het zeggen? Wie geeft opdrachten en wie houdt
toezicht? . Dit is het debat op macro niveau. Deze vragen kennen een gemeenschappelijk
achtergrond: de noodzaak tot meer effectiviteit, meer efficiency, meer transparantie en
meer kwaliteit.
Het micro niveau, de vaststelling, berekening en inning van premies, het vaststellen van de uitkeringen en re-integreren van mensen in het arbeidsproces valt vaak buiten deze discussies. De meeste aandacht krijgt nog de uitvoering van de arbeidsongeschiktheidswetten; vooral de beoordelingen die verzekeringsartsen en arbeidsdeskundigen maken bij de toekenning van de WAO.
Het eindrapport van de Commissie Administratieve Lasten "Regels zonder overlast" dat recent is uitgebracht, geeft naar onze mening geen fundamentele oplossing aan. Het onderwerp komt bij de commissie slechts summier ter sprake onder de noemer vereenvoudiging loonbegrippen. Hieronder verstaan we in de regel het op één noemer brengen van het SV-loonbegrip en het belastbaar loonbegrip.
Zowel de politiek als de Commissie Administratieve Lasten draaien volgens ons om de
hete brij heen.
De kern van de discussie is de complexiteit van de regelgeving. Waarom hebben we met
zijn allen een werkwijze gekozen die alleen door experts te begrijpen is? Waarom kunnen we
de werkwijze niet sterk vereenvoudigen en daarmee de administratieve lasten verminderen?
Waarom kunnen we de doorzichtigheid niet vergroten en daarmee de doelmatigheid verbeteren?
Het antwoord op deze vragen is eenvoudig en tegelijkertijd erg moeilijk. Het is eenvoudig omdat de nieuwe werkwijze helder is uit te leggen. Het is erg moeilijk omdat het huidige systeem een onontwarbare kluwen van regels. Wellicht op macro niveau correct, maar op micro niveau een gedrocht.
Een helder en eenvoudig nieuw stelsel is volgens ons gebaseerd op:
- Een helder onderscheid tussen verzekerd loon en belastbaar loon.
Premieheffing en belastingheffing dienen ieder immers een ander doel. Het geforceerd op één noemer brengen van beide begrippen brengt nieuwe problemen met zich mee en gaat voorbij aan het noodzakelijke onderscheid tussen verzekeren en belasting betalen. - Een gemakkelijke, begrijpbare berekening van het netto loon.
Geen cirkelredeneringen, geen nodeloos ingewikkelde constructies en geen vermenging van verzekeren en belasting betalen. - Minimale formulierenstroom.
Optimale benutting van de gemeentelijke bevolkingsadministratie, opgave van niet-verzekeringsplicht en toepassing van slecht één formulier voor loon- en persoonsgegevens. - Verzekerd loon is ook uitkeringsloon.
Een eerlijke uitkering ontvangen zoals is afgesproken bij de premiebetaling.
Wij zetten hiermee de administratieve lastenverlichting op zijn kop. Het doel fors
minder tijd en moeite te besteden aan sociale verzekeringen kunnen we volgens ons alleen
bereiken door fundamentele wijzigingen door te voeren in premieheffing en
uitkeringsberekening. Door de complexiteit weg te snijden zijn we instaat honderden
miljoenen guldens te besparen en tegelijkertijd de kwaliteit te verhogen. Het
optimaliseren van de huidige formulierenstroom is hierbij vergeleken een druppel op een
gloeiende plaat.
Administratieve lastenverlichting kan pas echt van de grond komen als we een heldere
werkwijze introduceren, eenvoudige afspraken maken, dubbele werk voorkomen en de
uitkeringen versimpelen.
De contouren van de nieuwe werkwijze en de onhebbelijkheden van het huidige systeem zijn in vier artikelen uitgewerkt:
- Verzekerd loon naast het belastbaar loon;
- Waarom de salaris- en premieberekening vereenvoudigen?;
- Vereenvoudiging van de uitvoering;
- Vereenvoudiging van de berekening van de dagloonberekening voor de uitkeringen.
We denken dat de politieke partijen, de ministers, de werkgevers en de werknemers allemaal baat hebben bij een ingrijpende renovatie van het loongebouw inclusief SV-vleugels. De contouren van het nieuwe loongebouw zoals uitgewerkt in de vier genoemde artikelen stralen gemak en eenvoud uit. Dat draagt veel bij aan het uiteindelijke doel: effectiviteit, efficiency, transparantie en kwaliteit.
Dit artikel is een onderdeel van de serie artikelen "Vereenvoudiging van het loonstrookje en de SV-verzekeringen" die zijn gepubliceerd in het maart-, april-, mei- en juninummer 2000 van het blad Aanspraak, uitgegeven door Elsevier bedrijfsinformatie. De volledige serie omvat:
- Vereenvoudiging van het loonstrookje en de SV
- Verzekerd loon naast het belastbaar loon
- Waarom de salaris- en premieberekening vereenvoudigen?
- Vereenvoudiging van de uitvoering
- Vereenvoudiging van de berekening van de dagloonberekening voor de uitkeringen.
© Alforto 2000
Jan Berend Dusink, René Huygen, Arjen Meijer
houdelijke wijziging 20 april 1999.